Wat is prostaatkanker?
De prostaat is een klier die zich net onder de blaas, vóór de darmen bevindt. De prostaat maakt zaadvloeistof die de zaadcellen beschermt en aanvult.
Prostaatkanker doet zich voor wanneer sommige cellen in de prostaat zich veel sneller vermenigvuldigen dan normaal, wat resulteert in een kankergezwel. Als dit niet wordt behandeld kunnen de cellen zich vanuit de prostaat verder verspreiden naar andere delen van het lichaam, vaak de lymfklieren en botten. Tijdens een proces dat metastase wordt genoemd, kunnen dan uitzaaiingen van kankergezwellen ontstaan.
Een van de meest zorgwekkende aspecten van de ziekte is dat prostaatkanker zich in de meeste gevallen ontwikkelt zonder dat mannen in een vroeg stadium symptomen opmerken.
Weet wat de risicofactoren zijn
Prostaatkanker treft alleen mannen, aangezien vrouwen geen prostaatklier hebben. Risicofactoren voor het ontwikkelen van de ziekte zijn o.a.:
Leeftijd
Hoe ouder een man is, hoe groter de kans dat hij prostaatkanker krijgt.
Ziektegeschiedenis van je familie
Voor mannen van wie de vader of broer prostaatkanker heeft of heeft gehad, is de kans dat ze de ziekte krijgen twee keer zo groot.
Etnische afkomst
De ziekte komt vaker voor bij mannen van Zwart-Afrikaanse en Afro-Caribische afkomst.
Symptomen, onderzoek en behandeling
De symptomen
Niet iedereen ervaart de symptomen van prostaatkanker. De eerste tekenen die op prostaatkanker kunnen wijzen, komen meestal aan het licht tijdens een routine-afspraak met een arts.
Sommige mannen ervaren echter wel veranderingen met plassen of op seksueel gebied, wat op de aanwezigheid van prostaatkanker kan wijzen. De symptomen zijn o.a.:
- Veel aandrang tot plassen, vooral 's nachts
- Moeite om te beginnen met plassen of om urine in te houden
- Zwakke of onderbroken urinestraal
- Pijnlijk of branderig gevoel bij het plassen
- Moeite met het krijgen van een erectie
- Pijnlijke zaadlozing
- Bloed in urine of sperma
- Regelmatig terugkerende pijn of een stijf gevoel in de onderrug, heupen of hoog in de bovenbenen
Wat je moet doen
Als je je zorgen maakt of je denkt dat je een van deze symptomen hebt, is het belangrijk dat je een afspraak met je dokter maakt.
Onderzoek
Het doel van onderzoek is om prostaatkanker in een vroegtijdig stadium vast te stellen, vóór de ziekte zich verder ontwikkelt. Er zijn twee gangbare tests waarmee de ziekte kan worden vastgesteld. Afhankelijk van de uitkomst van deze tests kun je voor een biopsie naar een specialist worden doorverwezen.
Digitaal rectaal onderzoek (DRE)
Bij een DRE steekt de dokter een gehandschoende vinger in de anus, omdat hier een deel van het oppervlak van de prostaat voelbaar is.
PSA-bloedtest (PSA)
Met een PSA-bloedtest wordt het bloed gecontroleerd op de aanwezigheid van een eiwit dat specifiek door de prostaatcellen wordt aangemaakt.
Biopsie
Op basis van de onderzoeksuitkomsten kun je naar een uroloog worden doorverwezen voor een biopsie. Dit is de enige manier waarop kan worden vastgesteld of je kanker hebt.
Wij raden aan om je situatie met je dokter te bespreken om te bepalen of onderzoek voor jou de juiste beslissing is. Je kunt dan in overleg kiezen welke volgende stap de beste is.
Als ruggensteuntje voor dit gesprek hebben we in samenwerking met de Société Internationale d'Urologie een hulpmiddel ontwikkeld dat mannen en hun familieleden kan helpen bij dit beslissingsproces.
Download PSA-test: wel of niet doen? (PDF)
Mogelijke behandelingen
Als de diagnose van prostaatkanker is gemaakt, is het belangrijk om te onthouden dat veel gevallen van prostaatkanker maar langzaam groeien en dat een operatie of andere ingrijpende behandeling niet altijd nodig is. Mogelijke behandelingen zijn:
- Active surveillance
- Prostatectomie
- Radiotherapie
- Hormoontherapie
- Chemotherapie
Als de diagnose van prostaatkanker is gemaakt
Neem de tijd om meer over de verschillende mogelijke behandelingen te weten te komen. Neem een geïnformeerd besluit door het advies van professionele zorgverleners en uit betrouwbare bronnen in te winnen.
Bijwerkingen
Afhankelijk van je behandeling kan het zijn dat je één of meer van de volgende bijwerkingen krijgt:
- Incontinentie (onwillekeurig urineverlies)
- Erectiestoornis (moeite met het krijgen of vasthouden van een erectie)
- Gewichtstoename als gevolg van hormoontherapie
Hoe lang deze bijwerkingen aanhouden, verschilt van persoon tot persoon.
Omdat erectiestoornissen een bijwerking van de behandeling kunnen zijn, kan prostaatkanker een grote impact hebben op seksuele relaties. Mensen die deze ziekte hebben meegemaakt zeggen vaak dat prostaatkanker niet alleen een ziekte van één man is, maar ook een ziekte waar de partner aan lijdt. Zorg dat je je partner erbij betrekt wanneer je de verschillende mogelijke behandelingen overweegt.
Als je bijwerkingen hebt
Er zijn behandelingen en stappen die je kunt nemen om veel van deze bijwerkingen de baas te worden.
